Choralerna - een terugblik

In 2009/10 kwam er een Zweedse biografie *) uit over het Zweedse koor Choralerna dat grote bekendheid verwierf in de jaren zeventig met zijn baanbrekende stijl van zingen. Toen ik het ontdekte drie weken geleden, heb ik het boekje direct besteld en inmiddels met grote interesse gelezen. Reden voor mij om er even een blogartikel aan te wijden met daaraan gekoppeld ook wat persoonlijke herinneringen en reflecties.

Velen zullen wellicht net als ik bepaalde herinneringen hebben aan muziekgroepen door wie men tijdens de jeugdjaren een zekere invloed heeft ervaren. Voor mij was het koor Choralerna zo'n groep!

Hoe het begon ...Het begon allemaal met een tournee van het black gospelkoor "The Church of Deliverance" uit Chicago waardoor diverse jongeren in Zweden werden gestimuleerd om zelf ook dit soort inspirerende liederen te gaan zingen. Uiteindelijk
leidde dit ertoe dat eind 1968 een gospelkoor werd opgericht in Göteborg met Lars Mörlid als drijvende kracht (solist); hier uiteraard tig jaartjes ouder! Peter Sandwall (die op de youtube hierboven op de piano begeleidt!) werd na enkele maanden de vaste pianist en Lars Brandström de dirigent.

Black gospel was al eerder internationaal bekend geworden door de zangeres Mahalia Jackson maar werd in Europa vooral populair door optredens van de Edwin Hawkins Singers. Choralerna was echter de eerste blanke groep die deze muziekstijl overnam en was sterk gemotiveerd om via deze enthousiaste liederen in gospel soulstyle te getuigen van hun geloof in Jezus Christus.

Het eerste concert werd gehouden op 8 december 1968 in Göteborg. Hoe positief de ontvangst was van dit koor blijkt wel uit het feit dat ze twee maanden later al enkele liederen zongen in een Zweeds TV-programma.

Men zong vaak in restaurants en nachtclubs en kregen zo op een natuurlijke manier de gelegenheid tot gesprek met de bezoekers om te praten over hun geloof in Jezus Christus. 

Lennart Sjöholm startte het muzieklabel Signatur waar vervolgens alle Zweedse LP's van Choralerna werden geproduceerd.
In de bestaansperiode van het koor van 1968 tot 1982 hebben in totaal  80 tot 90 koorleden gezongen, met ongeveer 30 zangers gemiddeld. Het koor had een  oecumenisch karakter en niet de kerkelijke gemeenschap waartoe men behoorde was bepalend maar het hebben van een persoonlijke geloofsovertuiging en leven met God. In de praktijk betekende dat overigens een diversiteit aan opvattingen en politieke voorkeuren.

Internationale tournees

Vanaf 1973 begon het koor met z'n internationale tournees, waarbij allereerst in april vijf Poolse steden werden bezocht op uitnodiging van eental studenten daar die naar hun LP's hadden geluisterd. Dat was onder de tijd dat Polen nog sterk gekenmerkt werd door een keihard politiek klimaat. Er was een enorme openheid onder de Poolse studenten, iets wat grote indruk maakte op veel koorleden. 

In 1973 zong Choralerna op een grote christelijke jongerenconferentie SPREE ´73 met 50.000 jongeren uit heel Europa, waar ook Billy Graham zou spreken. Ook Cliff Richard en Johnny Cash zouden hun medewerking verlenen. Toen de organisatoren graag iets nieuws wilde inbrengen stelde Cliff Richard voor om Choralerna uit te nodigen, geïmponeerd als hij was toen hij hen in 1969 voor het eerst had horen zingen. Speciaal met het oog op hun deelname aan die conferentie bracht Choralerna  de LP "Power" uit, een LP met de meest populaire songs van de laatste jaren. 

Hoezeer hun liederen ook bij het internationale jongerenpubliek in de smaak vielen, blijkt uit het feit dat de volledige eerste oplage van 2000  exemplaren van "Power" direct na de eerste dag al uitverkocht was!

Tijdens deze conferentie droeg het koor voor het eerst eenheidskleding : de nationale kleuren blauw en geel,  later gevolgd door meerdere kleuren blauw. Na deze conferentie volgde al snel een uitnodiging om rond de jaarwisseling opnieuw in Engeland te komen zingen waarbij ze o.a. samen met Cliff Richard zongen in de Royal Albert Hall in Londen. 

De periode 16 sept 1974 tot en met 25 januari 1975 werd de meest de intensieve periode uit de koorgeschiedenis met een vier maanden lang durende tournee via Duitsland, Nederland, de VS, IJsland en Groot-Brittannië met in totaal ongeveer 100 concerten. Bedenk daarbij dat dit gewoon een amateurkoor was waarvan de leden geen vergoeding ontvingen voor hun koorprestaties. Tijdens deze reis sliepen ze doorgaans bij gastgezinnen met zeer wisselende accomodatie. 

Begrijpelijkerwijs duurde het een aantal maanden na terugkomst in Zweden voordat het koor opnieuw optrad. Door de jaren heen heeft het koor gezongen op talloze festivals in Europa. Eén hiervan was het Eurofestival in Brussel in 1975. Ook hier sprak weer Billy Graham, de bekende evangelist. Ook de bekende Amerikaans/Noorse zangeres Evie Tornquist zong daar. 

Musical

Begin jaren zeventig werd het populair om musicals uit te voeren en ook Choralerna maakte een musical. Thema's werden gekozen uit het Johannesevangelie en kreeg de naam Befriad, bekend onder de naam van de Engelse uitvoering "Living Water". Veel concerten werden vanaf begin 1973 uitgevoerd in twee delen waarbij het eerste deel werd gebruikt om liederen uit het eigen repertoire te zingen en tijdens het tweede deel de musical Living Water uit te voeren, een uitvoeringswijze die alom veel waardering oogstte.

Na de lange internationale tournee verlieten meerderen het koor vanwege studie of anderzins en ontstond Choralerna nieuwe stijl. Vanaf nu werden nieuwe platenproducties steeds zowel in een Zweedse als Engelse uitvoering uitgebracht, waaronder "Let there be Light" (1976) en "Borne on Wings"(1979).

In 1980 werden de optredens meer en meer sporadisch. De meeste koorleden waren nu tussen de 25 en 30 en hadden gezinnen gesticht, waarbij niet langer zo veel tijd aan het koor kon worden besteed. 
Het laatste optreden had feitelijk plaats op het Jesus-81-festival in het Olymisch Stadion van Berlijn. 13 maart 1982 werd het koor formeel opgeheven. 

Midden september 1988 vierde het koor de 20-jarige onstaansdatum en voerde nogmaals de musical Befriad op in de concertzaal van Göteborg. In 1993 werden tijdens het 25-jaarsjubileum opnieuw een vijftal concerten gegeven in Göteborg, Jönköping, Stockholm, Oslo en Örebro. 

In 1994 werd opnieuw een aanmerkelijk grootser opgezette 10-daagse reunietournee georganiseerd onder de naam "Borderless Soul and Gospel" ditmaal in samenwerking met Carola, Chicago Community Choir, Jessy Dixon, Georgie Fame en Per-Erik Hallin, afsluitend op 20 maart in Jönköping. Dit was zeer waarschijnlijk de laatste keer dat het koor als zodanig optrad. 

Eigen herinneringen en reflectie
Ik heb getracht wat te graven in mijn eigen herinneringen met betrekking tot Choralerna. Eerst iets over de naam. De naam betekent gewoon "De koralen", de Ch wordt als k uitgesproken, nadruk op de 2e lettergreep. Sprak ik vroeger uit als goralerna met nadruk op de 3e lettergreep: geen Zweed die dan weet waar je het over hebt :)

Volgens mij heb ik de groep zelf nooit  live beluisterd, maar mogelijk op TV. Wel heb ik de herinnering ze te hebben gezien en dat ze als eilandgroepjes zongen. Tijdens mijn studietijd had ik in ieder geval wel al een bandopname van de nummers op de LP Power, weet ik. Het nummer wat ik mij het duidelijkst herinner uit die tijd is : "God gave me a song" met z'n indrukwekkende herhaling van "power!" aan het eind van het lied... Daarnaast was ik ook wel gesteld op de nummers "Footprints of Jesus", "Live, live, live" en "Give yourself to Jesus!"  Er zit een geweldige kracht in die liederen en ik draaide ze vaak. 

Ik las in het boekje dat mettertijd de kwaliteitseisen met betrekking tot de eigen uitvoeringen maar ook de LP-producties steeds hoger werden gesteld. Dat was anders dan gebruikelijk was binnen christelijke kring. Toen op de SPREE'73 conferentie bleek dat de aanwezige muziektechniek waar ook Choralerna geacht werd gebruik van te maken van abominabel slechte kwaliteit bleek te zijn, heeft het koor zich daarin welbewust geschikt. Ze wilden de boodschap stellen boven de kwaliteit van de muziek en geen stampij maken. Dat vond ik erg positief om te lezen en bevestigt de oprechte houding van het koor door zich niet te onderwerpen aan de god van de commercie. Ook de teksten van hun liederen zijn daarin duidelijk.

Als ik nu na het lezen van het boekje tijdens het luisteren van de muziek de teksten meelees kan ik niet anders zeggen dan dat ik onder de indruk ben van de betekenis van dit koor voor de jongeren uit de jaren '70. Dat geldt voor hier in Zweden maar zo blijkt, eigenlijk overal in Europa waar jongeren uit die tijd met de boodschap van Choralerna werd geconfronteerd. Hopelijk is dit een stimulans ook voor de muziekgroepen van deze tijd om vanuit diezelfde gezindheid en gerichtheid de evangelieboodschap via de muziek te verkondigen. 

Tot mijn verbazing is er relatief gezien maar weinig materiaal te vinden over Choralerna op internet, ook al zijn enkele Engelstalige LP's nog wel tweedehands op bepaalde muzieksites tegen bepaald geen geringe bedragen te koop, maar dan vaak in Engeland of de VS. In Zweden is er eigenlijk ook vrij moeilijk aan te komen, zelfs niet eens via bibliotheken. Dat geldt evenzeer voor de song books.
Iedere lezer die een leuke aanvulling heeft, wordt verzocht even te reageren in een commentaar. Als je de blog met plezier gelezen hebt, mag je uiteraard ook reageren :). 

Hier kun je nog even luisteren naar een aantal songs (MP3) die op internet staan: 
- God gave me a song (power) uitgebracht op de LP "Power"(1973)
- Sunshine and rain op LP "Let there be Light" (1976)
- Hallelujah, Jesus lives today op LP "Let there be Light" (1976)
- Live together in love op LP "Living Water" (1973)
- Living Water op LP "Living Water" (1973)
- Live, live, live op LP Power (1973)
- You are my fortitude is uitgebracht als "Love devine" op de LP "Borne on wings" (1979)
Hier nog wat meer liederen. 

Als afsluiting geef ik nog even een overzicht van de Choralerna productions met hier nog wat nadere trackinformatie van een aantal LP's:
1969 - Gospel Soul (4 tracks) 
1969 - Over my Head (LP, 10 tr)
1970 - Get back Satan (Single, 2 tr) 
1971 - Step out (LP, 12 tr)
1972 - Choralerna Live (LP, 10 tr) 
1973 - Power (Lp, 10 tr)
1974 - Befriad (LP, 7 tr, Zweedstalige musical)
1974 - Living Water (LP, 10 tr, Engelstalige versie van "Befriad")
1974 - Let's Celebrate (LP, 12 tr)
1976 - Varde ljus! (LP, 12 tr, Zweedstalig)
1976 - Let there be Light! (LP, 12 tr, Engelstalige versie van "Varde Ljus!")
1978 - Live in Sweden (LP, 11 tr) (maar ook "Danniebelle and choralerna"
1979 - Vingar som bär (LP, 12 tr, Zweedstalig)
1979 - Borne on wings (LP, 12 tr, Engelstalige versie van "Vingar som bär")
1992 - Verzamel-CD (20 tr, Zw/Eng)
1997 - Befriad (CD, remix, 7 tr)
1993 - Verzamel-dubbel-cd "The best of Choralerna" (39 Engelstalige tracks)

*) Tretton år med Choralerna - banbrytande svensk gospel (Ingvar Jorendal)

Wil je reageren? Schrijf gerust naar thv@fastmail.com Elke serieuze reactie wordt beantwoord!