Het is menselijk om te zoeken naar waarheid die ons aanstaat. Dat is iets wat de sociale psychologie ons duidelijk maakt, maar we herkennen het denk ik allemaal. We hebben gewoon meer moeite met het lezen van artikelen of wat het ook moge zijn, die onze kleur niet zijn. Waarheid moet vooral onze opvattigen en inzichten bevestigen en vooral ook dat we gelijk hebben. Gelijk hebben betekent immers dat we niet dom zijn, maar intelligent en wie intelligent is, die "mag er zijn"! Het is dus zaak bevestigd te krijgen dat we intelligent zijn! Toch?
We zijn vaak ook zo ingenomen met onze inzichten dat we daar best voor willen knokken. Dat laatste is veelal nodig als we eerst met veel plezier uit de doeken hebben gedaan hoe we denken. Niks is immers beter dan dat iemand onze inzichten overneemt en voor zover dat via het WEB gebeurt dat bij voorkeur bevestigt door middel van een bevestigend commentaar?
Wat dat betreft, denk ik dat het nauwelijks wat uitmaakt of we ons tot de baptisten, katholieken, gereformeerden of welke christelijke groep dan ook rekenen. We koesteren onze opvattingen zoals een kind z'n teddybeer koestert.
Met deze in veler ogen wellicht relativistische toon wil ik overigens bepaald niet zeggen dat wat we denken er niet toe doet. Van het tegenovergestelde ben ik overtuigd. Ik pleeg ook niet onder stoelen of banken te steken dat alleen de geopenbaarde gedachten van God die ons in de Bijbel worden medegedeeld ons tot werkelijk inzicht kunnen brengen met betrekking tot ons bestaan op deze aardbol. Ja, het allerbelangrijkste is wel dat we gaan inzien dat God ons in de dood en opstanding van Jezus Christus, zijn Zoon, ons zijn liefde heeft bewezen. Maar … hiervan eenmaal overtuigd - en dat geldt uiteraard voor heel velen in dit ondermaanse die zich christenen noemen - valt op te merken dat wij soms wel erg gemakkelijk Gods waarheid in onze binnenzak menen te kunnen stoppen. Dat kan natuurlijk niet. Die past daar helemaal niet in, maar onbewust lijken we daar vaak toch gemakshalve maar vanuit te gaan. Onze waarheid krijgt dan absolute trekjes en wij vaak ook. Heel menselijk! Maar tegelijk ervaren we dit bij anderen als "onmenselijk" of toch in elk geval als onplezierig, ja zelfs fundamentalistisch als wij zelf een tegengestelde gedachte zijn toegedaan.
Ach, zo lang we niet in een zware woordenstrijd verwikkeld zijn erkennen we allemaal volmondig dat wij geen patent op de waarheid hebben, maar waarom bevechten we elkaar binnen christelijke kring dan toch nog zo vaak alsof uitgerekend wij persoonlijk het enig ware inzicht zouden hebben ontvangen. Ik houd het maar even bij deze christelijke kring. Het is evident dat deze problemen zich daarbuiten net zo goed – zo niet erger - voordoen, zowel onder belijders van welke godsdienst dan ook als onder hen die geloven dat ze helemaal niets geloven. Op een of andere manier maken wij ons eigen denken tot het middelpunt van het universum en beoordelen alles vanuit ons eigen denken. Dat gaat natuurlijk ook heel moeilijk anders, maar toch… Menszijn betekent toch vooral dat we kunnen reflecteren over het leven, over ons eigen denken en daar ook kritisch over durven zijn. Helaas behoren heel veel mensen tot de categorie die liever niet nadenken en liever bezig gehouden worden door anderen. Onmenselijk, vind ik! Maar niet iedereen is er natuurlijk van overtuigd dat wij mensen meer zijn dan dieren en dieren denken nu eenmaal niet. Misschien dat je je dan ongemerkt ook gemakkelijk tot dat niveau verlaagt …
Hoe het ook zij, zeker als we de eerste periode van volwassenheid achter ons gelaten hebben, plegen we zo nu en dan op te merken dat we ten opzichte van zo'n tien vijftien jaar terug toch wel wat van inzicht zijn veranderd. Veelal ervaren we dat ook als redelijk normaal. Maar dan is het niet realistisch om te veronderstellen dat dat proces per vandaag ophoudt. Nee, vermoedelijk zullen we geleidelijk aan onze inzichten blijven bijstellen. De vraag is evenwel hoe het kan dat we vroeger op moment X met veel elan bepaalde inzichten konden verdedigen – soms alsof ons leven ervan afhing en nu na een aantal jaren X+10 met opnieuw heel veel elan onze inmiddels redelijk gewijzigde inzichten verdedigen en soms ook weer alsof ons leven ervan afhangt. U begrijpt nu wellicht waar ik heen wil. Als we nu zelf gedurende onze leefperiode meerdere malen van inzicht veranderen, zou het dan niet meer realistisch zijn als we ons voorzichtiger zouden opstellen ten opzichte van hen die net als wij willen vasthouden aan de Bijbel, maar misschien niet altijd precies tot dezelfde inzichten gekomen zijn als wij. We zijn immers zelf in beweging, groeien hopelijk in ons geloof.
Ik denk nog even verder…. Zou het komen doordat we op een of andere manier bang zijn door anderen overtuigd te raken van diens (uiteraard verkeerde) opvattingen? Dat kan immers een gevoel van onzekerheid veroorzaken en dat is iets wat we koste wat koste willen vermijden, toch? En dat niet alleen. We zijn immers ook best tevreden met onze eigen opvattingen (van dit moment). We ervaren ze altijd als beter dan die van anderen, anders zouden we die andere opvattingen toch onmiddellijk overnemen?
Nu is er nog een complicerende factor in het spel. De Bijbel dringt er namelijk op aan dat we "het woord des levens vasthouden" en "staat vast en houdt u aan de overleveringen, die u door ons, hetzij mondeling, hetzij schriftelijk, geleerd zijn." (2Thess2)
Zou het zo kunnen zijn dat we er al te gemakkelijk vanuit gaan dat ons geheel van denkpatronen en opvattingen daarmee samenvalt? In dat geval is het natuurlijk zaak om je zo veel mogelijk af te sluiten voor de gedachten van anderen om toch vooral niet verkeerd beïnvloed te worden. Nu is het overduidelijk dat niet iedereen er dezelfde inzichten opvattingen op na houdt, ook gelovigen niet. De vraag lijkt me daarom gerechtvaardigd om ons af te vragen wat de kans is dat juist wij, juist ik mij precies zo aan dat woord des levens vasthoudt dat dat geheel samenvalt met dat wat Paulus tot uitdrukking bracht in zijn brieven. Denkt u dat? Zo ja, dan is het zaak dat u met onvermoeide ijver uw inzichten wereldkundig maakt… Tja voor ons anderen geldt dat dan uiteraard niet en wij anderen doen er dan toch goed aan om niet al te zelfverzekerd onze inzichten te verkondigen als de enige echte waarheid.
Voor sommigen zou dat een schokkende ontdekking kunnen zijn, reden om aan te nemen dat deze wat relativistisch aandoende meimeringen wellicht gevaarlijk zijn voor het eigen denken.. Stel dat ik het met mijn inzichten nu toch eens niet bij het rechte eind heb. Tja, hoe groot is die kans eigenlijk? Hoe belangrijk is dat dan? In hoeverre hangt mijn eeuwig wel of wee daarvan af? Best lastige vragen – eerlijke vragen ook, toch? Denkt u er nog even zelf op door …. Schrijf gerust uw eigen gedachten op na het lezen van de mijne. Bij voorkeur in een commentaar op dit blogje. Gedachtenuitwisseling is immers menselijk? Niet uit de weg gaan dus! Binnenkort kom ik hier weer op terug met een vervolg…
We zijn vaak ook zo ingenomen met onze inzichten dat we daar best voor willen knokken. Dat laatste is veelal nodig als we eerst met veel plezier uit de doeken hebben gedaan hoe we denken. Niks is immers beter dan dat iemand onze inzichten overneemt en voor zover dat via het WEB gebeurt dat bij voorkeur bevestigt door middel van een bevestigend commentaar?
Wat dat betreft, denk ik dat het nauwelijks wat uitmaakt of we ons tot de baptisten, katholieken, gereformeerden of welke christelijke groep dan ook rekenen. We koesteren onze opvattingen zoals een kind z'n teddybeer koestert.Met deze in veler ogen wellicht relativistische toon wil ik overigens bepaald niet zeggen dat wat we denken er niet toe doet. Van het tegenovergestelde ben ik overtuigd. Ik pleeg ook niet onder stoelen of banken te steken dat alleen de geopenbaarde gedachten van God die ons in de Bijbel worden medegedeeld ons tot werkelijk inzicht kunnen brengen met betrekking tot ons bestaan op deze aardbol. Ja, het allerbelangrijkste is wel dat we gaan inzien dat God ons in de dood en opstanding van Jezus Christus, zijn Zoon, ons zijn liefde heeft bewezen. Maar … hiervan eenmaal overtuigd - en dat geldt uiteraard voor heel velen in dit ondermaanse die zich christenen noemen - valt op te merken dat wij soms wel erg gemakkelijk Gods waarheid in onze binnenzak menen te kunnen stoppen. Dat kan natuurlijk niet. Die past daar helemaal niet in, maar onbewust lijken we daar vaak toch gemakshalve maar vanuit te gaan. Onze waarheid krijgt dan absolute trekjes en wij vaak ook. Heel menselijk! Maar tegelijk ervaren we dit bij anderen als "onmenselijk" of toch in elk geval als onplezierig, ja zelfs fundamentalistisch als wij zelf een tegengestelde gedachte zijn toegedaan.
Ach, zo lang we niet in een zware woordenstrijd verwikkeld zijn erkennen we allemaal volmondig dat wij geen patent op de waarheid hebben, maar waarom bevechten we elkaar binnen christelijke kring dan toch nog zo vaak alsof uitgerekend wij persoonlijk het enig ware inzicht zouden hebben ontvangen. Ik houd het maar even bij deze christelijke kring. Het is evident dat deze problemen zich daarbuiten net zo goed – zo niet erger - voordoen, zowel onder belijders van welke godsdienst dan ook als onder hen die geloven dat ze helemaal niets geloven. Op een of andere manier maken wij ons eigen denken tot het middelpunt van het universum en beoordelen alles vanuit ons eigen denken. Dat gaat natuurlijk ook heel moeilijk anders, maar toch… Menszijn betekent toch vooral dat we kunnen reflecteren over het leven, over ons eigen denken en daar ook kritisch over durven zijn. Helaas behoren heel veel mensen tot de categorie die liever niet nadenken en liever bezig gehouden worden door anderen. Onmenselijk, vind ik! Maar niet iedereen is er natuurlijk van overtuigd dat wij mensen meer zijn dan dieren en dieren denken nu eenmaal niet. Misschien dat je je dan ongemerkt ook gemakkelijk tot dat niveau verlaagt …
Hoe het ook zij, zeker als we de eerste periode van volwassenheid achter ons gelaten hebben, plegen we zo nu en dan op te merken dat we ten opzichte van zo'n tien vijftien jaar terug toch wel wat van inzicht zijn veranderd. Veelal ervaren we dat ook als redelijk normaal. Maar dan is het niet realistisch om te veronderstellen dat dat proces per vandaag ophoudt. Nee, vermoedelijk zullen we geleidelijk aan onze inzichten blijven bijstellen. De vraag is evenwel hoe het kan dat we vroeger op moment X met veel elan bepaalde inzichten konden verdedigen – soms alsof ons leven ervan afhing en nu na een aantal jaren X+10 met opnieuw heel veel elan onze inmiddels redelijk gewijzigde inzichten verdedigen en soms ook weer alsof ons leven ervan afhangt. U begrijpt nu wellicht waar ik heen wil. Als we nu zelf gedurende onze leefperiode meerdere malen van inzicht veranderen, zou het dan niet meer realistisch zijn als we ons voorzichtiger zouden opstellen ten opzichte van hen die net als wij willen vasthouden aan de Bijbel, maar misschien niet altijd precies tot dezelfde inzichten gekomen zijn als wij. We zijn immers zelf in beweging, groeien hopelijk in ons geloof.
Ik denk nog even verder…. Zou het komen doordat we op een of andere manier bang zijn door anderen overtuigd te raken van diens (uiteraard verkeerde) opvattingen? Dat kan immers een gevoel van onzekerheid veroorzaken en dat is iets wat we koste wat koste willen vermijden, toch? En dat niet alleen. We zijn immers ook best tevreden met onze eigen opvattingen (van dit moment). We ervaren ze altijd als beter dan die van anderen, anders zouden we die andere opvattingen toch onmiddellijk overnemen?
Nu is er nog een complicerende factor in het spel. De Bijbel dringt er namelijk op aan dat we "het woord des levens vasthouden" en "staat vast en houdt u aan de overleveringen, die u door ons, hetzij mondeling, hetzij schriftelijk, geleerd zijn." (2Thess2)
Zou het zo kunnen zijn dat we er al te gemakkelijk vanuit gaan dat ons geheel van denkpatronen en opvattingen daarmee samenvalt? In dat geval is het natuurlijk zaak om je zo veel mogelijk af te sluiten voor de gedachten van anderen om toch vooral niet verkeerd beïnvloed te worden. Nu is het overduidelijk dat niet iedereen er dezelfde inzichten opvattingen op na houdt, ook gelovigen niet. De vraag lijkt me daarom gerechtvaardigd om ons af te vragen wat de kans is dat juist wij, juist ik mij precies zo aan dat woord des levens vasthoudt dat dat geheel samenvalt met dat wat Paulus tot uitdrukking bracht in zijn brieven. Denkt u dat? Zo ja, dan is het zaak dat u met onvermoeide ijver uw inzichten wereldkundig maakt… Tja voor ons anderen geldt dat dan uiteraard niet en wij anderen doen er dan toch goed aan om niet al te zelfverzekerd onze inzichten te verkondigen als de enige echte waarheid.
Voor sommigen zou dat een schokkende ontdekking kunnen zijn, reden om aan te nemen dat deze wat relativistisch aandoende meimeringen wellicht gevaarlijk zijn voor het eigen denken.. Stel dat ik het met mijn inzichten nu toch eens niet bij het rechte eind heb. Tja, hoe groot is die kans eigenlijk? Hoe belangrijk is dat dan? In hoeverre hangt mijn eeuwig wel of wee daarvan af? Best lastige vragen – eerlijke vragen ook, toch? Denkt u er nog even zelf op door …. Schrijf gerust uw eigen gedachten op na het lezen van de mijne. Bij voorkeur in een commentaar op dit blogje. Gedachtenuitwisseling is immers menselijk? Niet uit de weg gaan dus! Binnenkort kom ik hier weer op terug met een vervolg…
Wil je reageren? Schrijf gerust naar thv@fastmail.com Elke serieuze reactie wordt beantwoord!
